ŞEYH SÜSTERİ’NİN MEZARTAŞI BULVARIN ORTASINDA KALDI

ŞEYH SÜSTERİ’NİN MEZARTAŞI BULVARIN ORTASINDA KALDI

ANTERHABER - Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Namık Açıkgöz, mezarın bakımsızlığını belirten paylaşımında ‘Bu ayıp sana yeter Milas’ dedi.

Evliya Çelebi’nin seyahati sırasında ‘Şeyh Şüşteri’nin yaşadığı şehir’ olarak tanımladığı Milas’ta Hacivat ve Karagöz’ün yaratıcısı Şüşteri’nin mezarı yeniden gündeme geldi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Namık Açıkgöz, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Ey Milas, bu ayıp sana yeter!...Milas' ın tarihi şahsiyetlerinden olan ve başta İbn Batuta ve Evliya Çelebi olmak üzere seyahatnamelerde ve Menakıbü'l-Arifin'de anlatılan Şeyh Şüşteri/Küşteri'nin kabri bi refüjde mi olmalıydı?” dedi.

Paylaşım üzerine sosyal medya ayağa kalktı. 
Evliya Çelebi’nin ayrıca ‘Mezarına giderseniz gülersiniz’ ifadeleriyle tanımladığı Şüşteri, Türk-İslam tarihinde oldukça önemli bir konuma sahip. Doğum tarihi ile ilgili net bilgi bulunmayan Şüşteri İran’da doğdu. Tam adının "Şeyh Mehmet Küşterî" olduğu biliniyor. İran’dan Bursa'ya gelerek Karaşeyh mahallesinde yerleşti. Halk tarafından çok sevildi. Kökeni doğu olan ‘hayal oyunu’nun ustalarındandı. Orhan Gazi döneminde yaşadı.
Söylencede, Karagöz'ün idam edilmesinden sonra Karagöz-Hacivat ikilisini perdeye yansıtan kişi olarak anılır. 

MEZARI KAYIP
Ancak mezarı konusunda çeşitli rivayetler bulunuyor. Latin harfleriyle ‘Şeyh Şüşteri Hazretleri’ yazılı bir mezar taşı Milas’ın Atatürk Bulvarı’nda bulunuyorken, birçok güvenilir kaynakta Bursa’nın belediye binasının karşısında ve Atatürk Caddesi'nin güneyinde bulunan bir evin duvarında olduğu belirtiliyor. Ancak bu evin yıkılarak yerine apartman yapılması sırasında kaybolduğu, mezar taşında ise “Kutbu'l ârifin gavsü'l vâsilin cennetmekân firdevs âşiyân sahib-i hayâl Şeyh Mehmet Küşterî ruhuna. 802 (1399/400)" şeklinde ifadeler yer aldığı bildiriliyor.  

MİLAS’TAKİ MEZAR TAŞI..
Milas’ta, şu anki Atatürk Bulvarı’nın orta refüjünde, yaklaşık Sürücü Otel’in hizasında, üzerinde “Şeyh Şüsteri Hazretleri” yazan bir mermer mezar taşı vardır. Bu taş, Yayın Yönetmenimiz Coşkun Efendioğlu’nun verdiği bilgilere göre, 1990’lı yılların başında oraya konmuştur. O günlerde, konu yine gündeme gelmiş. Ancak kimileri, bu mezarın, şimdi üzerinde Hükümet Binası’nın bulunduğu alanın bahçesinde, o zamanki Balavca Deresi’ne yakın olduğunu, inşaatlar sırasında kaybolduğunu söylemişler. O zaman da, Hacivat-Karagöz’ün yaratıcısı Şeyh Şüsteri’nin Bursa’da yaşadığı ve orada da mezarı bulunduğu belirtiliyormuş. Ancak kimsenin fazla bilgisi de yokmuş. O dönemde oluşan hassasiyet nedeniyle, o zamanki Belediye Başkanı Fevzi Topuz da, yol ve refüj çalışmaları sırasında, bu orta refüje, temsili bir mermer mezar taşı koydurmuş. Fotoğraftaki taş da bu tarihte konulan mezar taşıymış.
KİTABE MÜZEDE, TAŞ FOTOĞRAFI ARŞİVDE
Öte yandan 2014 yılında bir Yunan gazetesinin Hacivat ve Karagöz için ‘Geleneksel Yunan tiyatrosunun karakterleri’ şeklindeki makalesi üzerine Uludağ Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim görevlisi Doç. Dr. Hasan Basri Öcalan harekete geçti. Mezar taşı ve kitabenin Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi envanterine kayıtlı olduğunu belirten Öcalan, müze deposunda yaptığı incelemelerde kitabeyi bulduğunu, mezar taşının ise sadece fotoğraf kaydına erişebildiğini söyledi. Öcalan, envanter kaydının yanında “Nerede olduğu bilnmiyor” ibaresi düşülen mezar taşında, “Cennet mekanı firdevs aşiyan sahib-i hayal Şeyh Muhammed Küşteri ruhuna fatiha (802)” ifadesinin bulunduğunu kaydetti.

HACİVAT KARAGÖZ OYUNU
Rivayete göre, Sultan Orhan döneminde, Bursa’daki bir cami inşaatında çalışan demirci ustası Kambur Bali Çelebi (Karagöz) ile duvarcı ustası Halil Hacı İvaz (Hacıvat) arasında geçen nükteli konuşmaları dinlemek isteyen işçiler, işi gücü bırakıp onların etrafında toplanır.
İşçilerin bu davranışı yüzünden, inşaat yavaş ilerler. Bu durumu öğrenen padişah, her ikisini de idam ettirir. (Bir başka rivayete göre ise Karagöz idam edilir, ancak Hacivat hacca giderken yolda ölür.)
Daha sonra yaptığından çok pişman olan padişahı teselli etmek isteyen Şeyh Küşteri, başından beyaz sarığını çıkarıp gerer ve arkasına bir ışık yakarak ayağından çıkardığı çarıkları ile de Karagöz ve Hacıvat’ın tasvirlerini canlandırıp, nükteli konuşmalarını tekrar eder. O tarihten sonra da, Karagöz oyunları değişik mekanlarda oynanır hale gelir.
PANEL 21 KASIM’DA
Geçtiğimiz günlerde AKP Muğla Milletvekili M. Yavuz Demir, Şeyh Şüşteri’ye sahip çıkılması ve kültürel mirasının korunması için girişimde bulunarak, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı’ya Milas ziyareti sırasında konuyla ilgili bilgi aktarmıştı. Bu girişimin ardından Milas Kaymakamlığı Başkanlığı’nda, Şüşteri’yi konu alan bir panel planlandı.
Milas Kaymakamlığı Başkanlığında, Milas Müze Müdürlüğü ve Beçin Kalesi Kazı Başkanlığı işbirliği ile 21 Kasım Perşembe günü saat 14.30’da Milas Halk Eğitimi Merkezi Konferans Salonu’nda, “Perdeye Yansıyan Tebessümün Mimarları: Hacivat – Karagöz ve Şeyh Şüsteri" konulu panel düzenlenecek.
İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve Üsküdar Üniversitesi’nden Grup Lotus’un İstanbul Müzik Dinletisi’nin sunulacağı panelde;  Prof. Dr. Kadir Pektaş, Prof. Dr. Namık Açıkgöz, Prof. Dr. Adnan Çevik, Dr. Öğrt. Üyesi Ümral Deveci birer sunum yapacak.