Bodrum’un altında ne var ? Antik Stadyom mu yoksa hipodrom mu ?

Bodrum’un altında ne var ? Antik Stadyom mu yoksa hipodrom mu ?

Arkeolog Mehmet Çuhadar yazdı.

Yıllardır Bodrumda Hipodromun kazılması ve gün ışığına çıkarılması konuşuluyor...

Ama, bilim insanlarının ortak fikri Bodrumda bir Hipodrom değil, bir antik dönem Stadyum’u olması yönünde. Şüphesiz stadyum hakkında fazla bir şey bilmememizin nedenleri olarak antik dönem yazarlarının bu yapıdan fazla bahsetmemesinden ve toprağa gömülü olan stadyum’a yönelik bir kazı yapılmamasından ileri geliyor.

Stadyumların ölçü olarak yaklaşık 180-190 metre pist uzunluğu vardır ve atletizm, disk atma ve uzun atlama gibi birçok spor aktiviteleri için kullanılan yapılardır. Stat, Stadion antik çağlarda kullanılan bir uzunluk birimidir ve çok saygı gören bir koşu türünün adıdır. Bugünkü 200 metre koşusunun atası olan stadion veya stadyum koşuşu, koşuların en eskisi ve en prestijli olanıydı. Diğer koşular stat koşusunun katları olarak yapılırdı.

Bodrumda sanayi bölgesinde stadyumun izlerine ulaşılmıştır ve tamamen toprak altındadır. Halikarnassos’u ve anıtlarını detaylı bir şekilde yazan ünlü Romalı mimar ve yazar Vitruvius tiyatrodan ve stadyumdan bahsetmiyor.

Fakat, Arkeolog Bahadır Berkaya’nın 1988 yılında yaptığı kazılar stadyumun çok büyük olduğunu ve iyi korunarak günümüze kadar gelebildiğini ortaya koydu.

Yıllardır Mausoleum ve Halicarnassus’da kazılar yapan Professor Poul Pedersen yıllar önce stadyumun yerini kesinlikle saptadıklarını ve çevrede birçok taş oturma koltukları tespit ettiklerini belirtiyor.

Son olarak Amerikan Hastanesi Ek binaları yapılırken bulunan Geç Roma Dönemi Mozaikli evlerinde yeniden kullanılmış antik Stadyuma ait basamaklar olduğu belirtiliyor.

HİPODROMLAR
Çok daha büyük yapılar olan Hipodromlar ise at ve araba yarışları İçin inşa edildikleri için İçin pist uzunlukları daha uzundu. Örneğin, İstanbul Hipodrom’u 450 metre, Roma’daki araba yarışları için kullanılan Circus Maximus pist uzunluğu 664 metredir. Hipodrom sözcüğünün anlamı “at yolu” anlamındadır. Hipodromlar genelde Roma, İstanbul gibi çok büyük kentlerde karşımıza çıkarlar. Hipodromların ortasında yarış alanını ikiye bölen “spina” adı verilen ve üzeri heykel ve anıtlarla süslü bir podyum bulunuyordu.

Hipodromlarda yarış arabalarının yarış pistini ikiye ayıran Spina etrafında koşması ile yapılırdı. Arabaların birbiriyle çarpışması, Hipodrom duvarlarına çarpması nedeniyle büyük tehlikeler içerirdi. Antik çağlarda MÖ 7 yüzyıldan itibaren araba ve at yarışları yapılmaktaydı. Daha sonraki dönemlerde ise sadece Araba yarışlarının yapıldığı Hipodromlar inşa edildi.

Roma döneminde gösteriler için yuvarlak veya oval formlu anfitiyatrolar ve circus adı verilen hipodromlar inşa edildi.

Antik çağlardaki en büyük hipodrom Roma’daki olup 150.000 kişiliktir. Bu daha İmparator Trayanus’un yaptığı eklemelerle 250.000 kişilik olmuştur.
Antik stadyumun kazılması kentin tarihine çok değerli bilgiler eklemesinin yanı sıra turizm açısından da önemli katkıları olacaktır.