Aydın'da yeni Zeus Tapınağı bulundu

Zeus Tapınağı, antik kentin 26.000 metrekareye yayılan kutsal agorasında, dört metrelik bir dolgunun altında bulundu.

Tapınak, Magnesia’nın ikinci büyük kült yapısı. Kentin baş tanrısı Artemis, ikinci tanrısı ise Zeus’tu. Kentin sakinleri Zeus için, şehrin kurtarıcısı anlamına gelen “sosipolis” ünvanını kullanıyordu. Artemis Tapınağı, Magnesia’nın en büyük tapınağıydı. Zeus Tapınağı’nın o tapınaktan daha eski olduğu düşünülüyor.

Antik dönemin en ünlü mimarının çıraklık eseri olabilir

Magnesia’daki Artemis Tapınağı, Efes, Didim ve Sardes’tekinin ardından Anadolu’da bilinen en büyük dördüncü İyonik tapınak olma özelliğini taşıyor. Bu tapınak, Osmanlı dönemindeki Mimar Sinan gibi, dönemin en ünlü mimarlarından Hermogenes’in ustalık eseri olarak nitelendiriliyor.

İzmir’de Ionia Bölgesi’nin 12 kentinden biri olan Teos Antik Kenti’nde yer alan Dionysos Tapınağı, Hermogenes’in kalfalık eseri olarak biliniyor.

Magnesia Antik Kenti’nde yeni ortaya çıkartılan Zeus Tapınağı ise, bu ünlü mimarın çıraklık eseri olabilir. Magnesia’daki bu tapınak, eğer Hermogenes’in çıraklık eseriyse, bu Helenistik dönemin mimarlık tarihininin kronolojisi açısından oldukça önemli. Çalışmalar tamamlandıktan sonra bu yapının ünlü mimara ait olup olmadığına dair bilgiler edinilmesi bekleniyor.

Tapınağın bir kısmı Almanya’da sergileniyor

Alman arkeologlar tarafından 1900’lü yılların başında kazılan Magnesia Antik Kenti’nde, Zeus Tapınağı zaten tespit edilmişti. Tapınağın ön cephesine ait bazı mimari elemanlar, bu dönemde Almanya’ya götürüldü.

Tapınağın yüzde 5’ine denk gelen bu mimari elemanlar ile daha sonra Zeus Tapınağı’nın birebir replikası yapıldı. Günümüzde bu replika, Berlin Pergamon Müzesi’nde hâlâ sergileniyor. Götürülen mimari eserlerin bir kısmının ise müze deposunda saklandığı biliniyor. Magnesia’daki tapınak ayağa kaldırıldıktan sonra yeterli kamuoyu oluşturulursa ve gerekli diplomatik adımlar atılırsa, depoda korunan bu parçaların iadesinin sağlanması gündeme gelebilir.

Orijinal malzemeler ile ayağa kaldırılacak

1900’lü yıllardaki kazıların ardından Zeus Tapınağı on yıllar sonra tekrar toprağa gömülmüştü. Ankara Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Görkem Kökdemir başkanlığında yürütülen modern kazılarda ise tapınak yeniden gün yüzüne çıkartıldı. Kökdemir’in belirttiği üzere tapınağın mimari unsurlarının yüzde 70’i orijinal olarak bulundu.

Arkeoloji ekibinin amacı, orijinal mimari malzemeleri kullanarak tapınağı tekrar ayağa kaldırmak ve ziyarete açmak. Ayrıca sadece bu tapınak değil, beş yıllık proje kapsamında 26.000 metrekareye yayılan kutsal agora tamamen gün yüzüne çıkartılacak.